Rằm tháng Giêng: Hướng dẫn chuẩn bị mâm cúng và những lưu ý quan trọng

"Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng" là câu nói mà ông cha đã truyền lại từ rất lâu, thể hiện tầm quan trọng của việc chuẩn bị lễ cúng dâng gia tiên tiền tổ vào tháng đầu tiên trong năm.

Thực tế, từ bao đời nay, người Việt cũng vô cùng coi trọng việc cúng lễ Rằm tháng Giêng. Tuy nhiên, với những gia đình trẻ hoặc người mới lập gia đình, điều này có phần bỡ ngỡ. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn từ A đến Z các công đoạn chuẩn bị cúng Rằm tháng Giêng năm 2022 chuẩn nhất cho bạn.

Xem thêm:

• Top 5 mẫu đèn dầu Bát Tràng và những ý nghĩa văn hóa tâm linh
• Đồ thờ men lam bát tràng - dòng gốm cổ lẫy lừng trứ danh
• Bộ đồ thờ Bát Tràng cao cấp đầy đủ giá bao nhiêu?

Rằm tháng Giêng là gì? Rằm tháng Giêng 2022 vào ngày nào

Rằm tháng Giêng hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, là đêm rằm đầu tiên của năm mới. Tách nghĩa, “Nguyên” là thứ nhất, “Tiêu” là đêm. Tết Nguyên Tiêu diễn ra vào ngày 14-15 tháng Giêng hàng năm.

Ngoài ra, Rằm tháng Giêng còn có tên là Tết Thượng Nguyên. Tên này để phân biệt với những ngày rằm khác như Rằm tháng bảy (Tết Trung Nguyên) hay Rằm tháng mười (Tết Hạ Nguyên).

Rằm tháng Giêng là một ngày quan trọng hàng năm. Vào ngày này, các gia đình thường chuẩn bị lễ cúng thần linh và gia tiên, hoặc ghé chùa thắp nén hương cầu mong an bình, thuận lợi trong năm mới.

Trong năm mới Nhâm Dần 2022, ngày Rằm tháng Giêng rơi vào ngày 15 tháng 2 dương lịch, vào thứ ba trong tuần. Mọi người nếu có dự định lễ chùa cầu may nên chú ý sắp xếp thời gian để không bỏ lỡ dịp này. Đối với việc cúng kiếng, khung giờ đẹp nhất là vào giờ Ngọ.

Hướng dẫn chuẩn bị mâm cúng Rằm Tháng Giêng

Vệ sinh bàn thờ sạch sẽ

Trước khi làm lễ cúng dâng gia tiên tiền tổ, gia chủ cần tổ chức lau dọn lại bàn thờ thật sạch sẽ. Trong quá trình vệ sinh cần cẩn thận không được đụng chạm gây xê dịch bát hương.

Cẩn thận hơn, bạn có thể thắp một nén nhang khấn xin phép tổ tiên được lau dọn ban thờ. Khi dọn nhất định không được làm rơi đổ, nứt vỡ các vật phẩm trên bàn thờ.

Chuẩn bị mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng

Tùy mỗi vùng miền mà có sự khác nhau trong việc chuẩn bị mâm cúng Rằm tháng Giêng. Tuy nhiên về cơ bản, mâm cỗ cúng thường có hai mâm, gồm 1 mâm cỗ chay để dâng Phật và 1 mâm cỗ mặn để cúng thần tiên và gia tiên.

Mâm cỗ chay

Điểm đặc biệt của mâm cỗ chay cúng Rằm tháng Giêng là sự hòa hợp của màu sắc trong ngũ hành. Các món ăn gia chủ cần chuẩn bị trong mâm cúng chay này gồm hoa quả tươi, các món chè xôi, các món từ đậu, bánh trôi nước (chè trôi nước). Món bánh trôi nước được dân lên mâm thờ Phật với hàm ý một năm mới trôi chảy, thuận lợi.

Số món trên mâm cỗ chay không cố định, phụ thuộc vào điệu kiện gia đình. Trong thờ cúng, quan trọng nhất chính là lòng thành tâm hướng thiện của gia chủ.

Mâm cỗ mặn

Mâm cỗ mặn dâng gia tiên tiền tổ vào ngày Tết Nguyên Tiêu dành cho những gia đình không theo đạo Phật sẽ gồm những món như: thịt vai heo luộc hoặc gà luộc, 1 bát canh (canh ninh măng, canh móc…), đĩa nem, khoanh giò hoặc chả, xôi gấc hoặc bánh chưng, bát nước chấm.

Số lượng đĩa trong mâm cúng mặn gồm 4 bát và 6 đĩa hoặc nhiều hơn. Ngoài ra, gia đình cũng cần chuẩn bị thêm một đĩa trái cây, hoa tươi, trầu cau, vàng mã và rượu nước.

Khung giờ cúng rằm tháng Giêng năm 2022 đẹp

Gia chủ có thể cúng Rằm tháng Giêng vào ngày 14 hoặc 15 tháng Giêng âm lịch. Tùy theo điều kiện thời gian của gia đình mà có thể cúng sớm từ 14. Tuy nhiên vẫn nên cúng đúng chính Rằm, tốt nhất là giờ Ngọ (11-13 giờ), nhưng giờ này nhiều người thường bận rộn với công việc. Vì vậy, bạn có thể tham khảo các khung giờ được chuyên gia gợi ý dưới đây:

• Khung giờ đẹp cúng Rằm tháng Giêng ngày 14

Giờ Thìn (7h-9h), giờ hoàng đạo Thanh Long

Giờ Tị (9h-11h), giờ hoàng đạo Minh Đường

Giờ Thân (15h-17h), giờ hoàng đạo Kim Quỹ

Giờ Dậu (17h-19h), giờ hoàng đạo Bảo Quang

• Khung giờ đẹp cúng Rằm tháng Giêng ngày chính rằm

Giờ Thìn (7h-9h), giờ hoàng đạo Tư Mệnh

Giờ Ngọ (11h-13h), giờ hoàng đạo Thanh Long

Giờ Mùi (13h-15h), giờ hoàng đạo Minh Đường

Văn khấn cúng rằm tháng Giêng chuẩn nhất

Nếu chưa tìm được mẫu văn khấn ngày Rằm tháng Giêng chuẩn, gia chủ hãy lưu ngay mẫu văn khấn sau:
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.

Con kính lạy Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Thúc Bá Đệ Huynh, Cô Di, Tỷ Muội họ nội họ ngoại.

Tín chủ (chúng) con là: …

Ngụ tại: …

Hôm nay là ngày Rằm tháng Giêng năm…, gặp tiết Nguyên tiêu, tín chủ con lòng thành, sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, dâng lên trước án.

Chúng con kính mời ngày Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần. Cúi xin các ngài linh thiêng nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.

Chúng con kính mời các các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ… nghe lời khẩn cầu, kính mời của con cháu, giáng về chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ con lại kính mời ông bà tiền chủ, hậu chủ tại gia về hưởng lễ vật, chứng giám lòng thành phù hộ độ trì cho gia chung chúng con được vạn sự tốt lành. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng an bình.

Khấn xong, vái 3 vái.

Những lưu ý nên kiêng trong ngày rằm tháng Giêng

Rằm tháng Giêng là một trong những ngày lễ quan trọng. Vì vậy, ngoài việc chuẩn bị mâm cúng lễ cẩn thận, không được sai sót, bạn cũng cần lưu ý một số điều sau đây:

Không cúng Rằm tháng Giêng bằng hoa quả giả, đầu lợn…

Không để thùng gạo trong nhà lộ đáy. Thùng gạo tượng trưng cho tài của trong nhà. Vì thế người xưa cho rằng đầu năm mà thùng gạo bị trống sẽ khiến cả năm mất lộc, đói kém.

Kiêng câu cá trong ngày tiết Nguyên Tiêu để tránh vận đen.

Tránh chuyện sinh hoạt vợ chồng.

Như vậy, bài viết đã cung cấp đầy đủ các kiến thức trong việc chuẩn bị mâm lễ cúng rằm tháng Giêng chuẩn nhất. Mong rằng giúp ích cho mọi người trong ngày lễ quan trọng này.