Tìm hiểu quy trình sản xuất gốm sứ Bát Tràng cụ thể nhất - Gốm Sứ Bảo Khánh

Gốm sứ đã là sản phẩm không thể thiếu trong mỗi gia đình Việt Nam nói riêng và trên toàn thế giới nói chung: những chiếc bát nhỏ xinh, bình hoa xinh xắn hay đến bức tranh, lọ lộc bình,... Tuy nhiên đã có mấy ai biết được để tạo ra được các sản phẩm gốm sứ đó phải trải qua các quy trình, giai đoạn như thế nào? Cùng Gốm Sứ Bảo Khánh tìm hiểu quy trình sản xuất gốm sứ Bát Tràng cụ thể nhất qua bài viết dưới đây nhé!

Quy trình sản xuất gốm sứ Bát Tràng trải qua các công đoạn sau:

1. Quá trình tạo cốt

Điều quan trọng đầu tiên trong sản xuất gốm sứ Bát Tràng là chọn đất sét làm gốm. Đất sét được chọn phải có màu trắng, khó tan trong nước, độ dẻo cao và hạt phải mịn thì mới đảm bảo được sản phẩm gốm sứ làm ra đạt chất lượng cao.

Trong đất nguyên liệu thường có lẫn tạp chất nên sẽ được đem đi xử lý trước khi làm gốm, việc xử lý đất này mục đích để loại bỏ những tạp chất còn lẫn trong đất. Và tuỳ theo yêu cầu của từng loại sản phẩm gốm khác nhau mà sẽ có những cách xử lý, pha chế đất khác nhau để từ đó tạo ra những sản phẩm phù hợp.

 Quá trình xử lý đất

Ở làng gốm Bát Tràng, phương pháp xử lí đất truyền thống là cách xử lí thông qua việc ngâm nước trong hệ thống bể chứa, gồm 4 bể ở độ cao khác nhau.

  • Bể 1: Dùng để ngâm đất sét khô và nước. Thời gian ngâm khoảng 3-4 tháng, dưới tác động của nước, đất sẽ bị phá vỡ kết cấu hạt nguyên thuỷ của nó, và bắt đầu phân rã. Sau đó tiến hành đánh đất cho đều và tơi để các hạt đất hoà tan trong nước tạo thành một hỗn hợp lỏng.
  • Bể 2: Được gọi là bể lắng hay bể lọc. Tiến hành tháo hỗn hợp lỏng ở bể 1 xuống bể thứ hai. Khi đất sét bắt đầu lắng xuống, một số tạp chất sẽ nổi lên và tiến hành loại bỏ chúng.
  • Bể 3: Dùng để chứa hồ loãng. Tiến hành múc hồ loãng từ bể lắng sang bể thứ ba gọi là bể phơi khoảng 2-3 ngày.
  • Bể 4: Bể này được sử dụng để khử mọi tạp chất còn sót lại trong đất sét, được gọi là bể ủ. Tại bể này, bằng phương pháp lên men, ôxyt sắt và các tạp chất khác bị khử bằng phương pháp lên men. Thời gian ủ càng lâu càng tốt.

2. Quá trình tạo dáng

Với phương pháp tạo hình cổ truyền: Sản phẩm của gốm sứ Bát Tràng chủ yếu được tạo hình thủ công trên bàn xoay bằng đôi bàn tay khéo léo của những người thợ gốm.

Trước khi được đưa vào bàn xoay để tạo hình, đất sẽ được vò nhuyễn và cuốn thành thoi. Theo đó, người thợ gốm sẽ dùng đôi bàn tay của mình để vuốt và be chạch một cách uyển chuyển trên bàn xoay.

Sau đó người thợ gốm Bát Tràng sẽ dùng “sành dan” để định hình sản phẩm. Sản phẩm “xén lợi” và “bắt lợi” xong thì được cắt chân đưa ra đặt vào “bửng”.

Quá trình tạo dáng sản phẩm

Hiện nay, để thuận lợi cho quá trình sản xuất diễn ra nhanh và hiệu quả hơn, việc tạo hình sản phẩm gốm được làm theo khuôn in. Quá trình đó được tiến hành như sau: đặt khuôn ở giữa bàn xoay, sau đó ghim chặt lại, tiến hành láng lòng khuôn rồi ném mạnh đất vào giữa lòng khuôn cho bám chắc chân, vét đất lên lợi vành, quay bàn xoay và kéo cán tới mức cần thiết đề tạo sản phẩm. Với cách tạo hình này, trong cùng một thời gian có thể tạo ra được hàng loạt sản phẩm gốm giống nhau, với thời gian rất nhanh và đơn giản. Ngoài ra còn có phương pháp đổ rót để tạo dáng cho sản phẩm.

3. Quá trình phơi sấy và sửa hàng mộc

Sản phẩm gốm sau khi được tạo hình được gọi là hàng mộc.

Tiến hành đem phơi sản phẩm mộc đến khi khô, không bị nứt và không làm thay đổi hình dáng sản phẩm. Hàng mộc được đem phơi sấy bằng phương pháp hong khô nhờ gió và nắng của tự nhiên. Hiện nay ở Bát Tràng còn thực hiện việc sấy khô bằng phương pháp hiện đại hơn, sản phẩm được sấy khô trong lò sấy.

Quá trình phơi sấy và sửa hàng mộc

Sau đó tiến hành đem cắt, gọt chỗ thừa, bồi đắp chỗ khuyết, hoặc chắp các bộ phận khác của sản phẩm như vòi ấm, quai tách…, khoan lỗ trên các sản phẩm nếu có, rồi tỉa lại đường nét cho mịn mặt sản phẩm.

4. Quá trình trang trí hoa văn và tráng men

Ở quá trình này, những người thợ gốm Bát Tràng sẽ tiến hành trang trí hoa văn lên trên từng sản phẩm một bằng phương pháp thủ công hoàn toàn. Họ sẽ dùng bút lông và tiến hành vẽ trực tiếp lên sản phẩm, và sử dụng kết hợp với một số phương pháp vẽ men màu hay đánh chỉ,…

Tiến hành chế tạo men bằng phương pháp làm ướt.

  • Nghiền và lọc kỹ nguyên liệu tạo men
  • Trộn đều các nguyên liệu với nhau rồi khuấy tan trong nước
  • Sau khi các nguyên liệu lắng xuống, người ta sẽ loại bỏ phần nước trong ở phía trên và phần bã đọng ở dưới đáy, chỉ lấy các dị lửng ở phần giữa.
  • Phần dị lửng đó chính là lớp men dùng để phủ lên các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng.

Quá trình trang trí hoa văn và tráng men

Sản phẩm có đẹp, trắng bóng, sáng hay không đều phụ thuộc rất nhiều vào công đoạn tráng men này. Nước men phải đẹp, thao tác tráng men cũng yêu cầu người thợ gốm phải có kinh nghiệm cao.

Ở công đoạn này, người thợ gốm có thể được thực hiện bằng cách tráng men trực tiếp lên mỗi sản phẩm.  Hoặc cũng có thể đem nung sơ hàng mộc ở nhiệt độ thấp sau đó mới đem đi nung.

Tuy nhiên, với việc chọn cách nung sơ qua thì quá trình làm gốm sứ sẽ nâng lên thành 9 bước. Cho nên người ta thường lựa chọn cách tráng men trực tiếp lên sản phẩm mộc.

5. Công đoạn đưa sản phẩm vào lò nung

Nung là công đoạn đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong quy trình sản xuất gốm sứ Bát Tràng, bởi nó mang tính chất quyết định đến chất lượng của sản phẩm được làm ra. 

Đưa sản phẩm vào lò nung

Khi tráng men xong, sản phẩm được đưa tới lò nung, sản phẩm đem nung ở lò theo một số quy chuẩn nhất định, và tùy theo từng loại sản phẩm mà sẽ có quy định chồng lò khác nhau. Quan trọng nhất là lò nung luôn phải được vệ sinh trước khi đưa sản phẩm vào, và sản phẩm đem nung phải được đảm không để bụi, bẩn bám vào.

Sau khi sản phẩm xếp vào lò theo quy chuẩn nhất định sẽ được nung với nhiệt độ trên 1200 độ C.

6. Hoàn thành sản phẩm

Sau thời gian dài được nung trong nhiệt độ cao, các sản phẩm sau một thời gian dài nung sẽ được thu về kho, những người thợ gốm sẽ kiểm tra và chọn lựa sản phẩm đạt tiêu chuẩn đem xuất khỏi xưởng.

Một quy trình làm gốm sứ Bát Tràng sẽ kéo dài trong khoảng thời gian từ 10 – 15 ngày. Tính thủ công chính là điều làm nên sự khác biệt của gốm sứ Bát Tràng. Đây cũng đồng thời là yếu tố giúp cho gốm sứ Bát Tràng trở nên đặc biệt hơn so với những sản phẩm gốm sứ thông thường khác được làm từ thiết bị máy móc hiện đại trên thị trường.

Sản phẩm sau khi hoàn thành

Với chất lượng tuyệt vời và tính thẩm mỹ, có giá trị nghệ thuật cao, các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng đã và đang được rất nhiều khách hàng yêu thích và lựa chọn để sử dụng. Bởi những sản phẩm này không những đa dạng về kiểu dáng, mẫu mã và sự tinh tế, mà những sản phẩm này còn có mức giá vô cùng phải chăng. Do đó khách hàng cảm thấy vô cùng hài lòng và yên tâm khi lựa chọn các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng.

Hãy cùng Gốm Sứ Bảo Khánh ghé thăm làng gốm cổ truyền Bát Tràng để có những trải nghiệm thú vị nhé!!!

 

>>> Một số sản phẩm phổ biến ở Bát Tràng hiện nay:

 

 

Bài viết khác
Sản phẩm liên quan
Sản phẩm bạn vừa xem
Giao hàng toàn quốc Thời gian giao từ 3-6 ngày
Thanh toán dễ dàng Thanh toán khi nhận hàng
Đổi và trả hàng Thời gian đổi trả lên đến 7 ngày

Đăng ký nhận tin

Cập nhật thông tin khuyến mại nhanh nhất

Hưởng quyền lợi giảm giá đặc biệt