Những ấn tượng và hiểu biết của tôi về dòng tranh gốm sứ

30-07-2018, 11:34 am

Đã từ lâu tôi được nghe kể về những bức tranh gốm sứ, với những nét hoa văn đẹp tinh xảo. Có những bức tranh hình nổi ra, và cũng có những bức tranh thì thể hiện các nét vẽ, họa tiết rất rõ ràng rành mạch.

Tranh ốp tường gốm sứ Bát Tràng

Hồi bé tôi vẫn thường hay đi chơi cùng bố mẹ tới các nhà văn hóa, công viên. Tại đây, tôi thấy những nét hoa văn trên tường rất đẹp, bố mẹ tôi gọi đó là tranh gốm sứ ốp tường Bát Tràng, một trong những sản phẩm tranh gốm sứ đặc sắc của những người thợ gốm làng Bát Tràng.

Thấy tôi khá hứng thú về những bức tranh, tôi vẫn còn nhớ lúc đó tôi chỉ mới 10 tuổi, bố mẹ đã dẫn tôi đi đến viện bảo tàng cổ vật ở Bát Tràng ở Gia Lâm, Hà Nội. Vào đây tôi được chiêm ngưỡng rất nhiều cổ vật, đồ gốm sứ, tượng và tranh gốm sứ của chính những nghệ nhân gốm sứ Bát Tràng làm nên.

Cho tới bây giờ, mặc dù đã lớn thỉnh thoảng tôi vẫn hay ghé thăm nơi đây, một phần để nhớ lại kỷ niệm đi chơi cùng bố mẹ mình, vừa để ngắm nhìn những cổ vật gốm sứ Bát Tràng.

Tôi có một người chú hiện đang kinh doanh về tranh ảnh phong thủy, tôi vẫn thường hay ghé nhà chú chơi, tham qua phòng tranh và nơi trưng bày tranh của chú. Chú là người rất thích chơi tranh, và hiện tại cửa tiệm chú có rất nhiều tranh giấy với nhiều hình thù, nét hoa văn khác nhau.

Thường thì chỉ khi nào có khách đặt thì mới vẽ, không thì cũng không vẽ trước vì không đúng ý khách hàng có cần. Khi tôi nói về tranh gốm sứ ốp tường Bát Tràng, thì chú tôi mới cười và dẫn tôi lên tầng trên và bạn biết đấy thật là tuyệt diệu. Trên tầng này chỉ toàn là tranh gốm sứ, chú chỉ nhập mẫu về để trưng bày cho khách hàng xem, khi nào có người đặt thì mới liên hệ trực tiếp từ làng gốm sứ Bát Tràng gia công để chuyển lên.

Chú tôi chỉ nhập những bức tranh mà được nhiều người săn đón trong giới chơi tranh phong thủy như:

+ Tranh sứ Bát Mã Truy Phong

+ Tranh Tứ Cảnh

+ Tranh Cá Chép

+ Tranh Sơn Thủy

+ Tranh Hoa Mẫu Đơn

Với mỗi bức tranh gốm sứ, đều mang những nét họa tiết ý nghĩa phong thủy của nó. Đặc biệt, những người làm kinh doanh thì lại rất thích những loại tranh này. Chú tôi vừa nói, vừa kể cho tôi nghê về ý nghĩa của những bức tranh:

+ Tranh sứ Bát Mã Truy Phong: bức tranh mang hình ảnh con ngựa, được gắn liền với con ngựa của các thương nhân xưa hay dùng để thồ hàng. Hình ảnh đường tăng cưỡi ngựa đia ngàn dặm đến Tây Trúc thỉnh kinh thành công. Với những hình ảnh đó, con ngựa đem lại cho người sở hữu tiền tài, vượng khí, may mắn trong sự nghiệp kinh doanh và thăng tiến nhanh trong công việc.

Tranh tứ cảnh gốm sứ Bát Tràng

+ Tranh Tứ Cảnh: với hình ảnh Mai - Cúc - Trúc – Tùng tượng trưng cho Xuân – Hạ - Thu – Đông , hình ảnh những cây mai đem lại sắc hương, cây cúc yên bình, cây trúc cứng cáp và cây tùng mạnh mẽ. Ý nghĩa đem lại vượng khí, tài lộc và sự yên bề cho gia đình.

+ Tranh cá chép: với hình ảnh chú cá chép đang uốn mình trên bức tranh, ý mang lại sự dư giả, đời đời no ấm.

+ Tranh Hoa Mẫu Đơn: mang lại may mắn, tài lộc, niềm vui cho cả gia đình.

+ Tranh sơn thủy: đem lại sự bình an cho cả gia đình.

Tới bức tranh Sơn Thủy hình thác nước đang chảy xuống giận dữ, mạnh mẽ và ồn ào. Tôi vẫn không thể hiểu ý nghĩa của sự bình an ở đây là như thế nào, bình an thường là sự yên bình, tĩnh lặng nhưng sao ở đây lại là sự ồn ào?

Để giải thích bức tranh này chú tôi liền kể cho tôi nghê về một câu chuyện :”Vị vua và hai bức tranh”

Một vương quốc nọ, có vị vua đã treo giải thưởng cho các họa sĩ về đề tài sự Bình An. Rất nhiều họa sĩ tham gia, và vị vua rất khoái chí khi được chiêm ngưỡng rất nhiều hình ảnh, tranh vẽ khác nhau, với những họa tiết đẹp mắt.

Cuối cùng vị vua chọn ra hai bức tranh:

+ Tranh thứ nhất: vẽ cảnh hồ nước êm đềm, mặt nước phẳng như gương, những ngọn núi cao soi bóng dưới mặt hồ bình lặng.

+ Tranh thứ hai: với hình ảnh ngọn núi cao chót vót, nhưng lại trơ trọi và lởm chởm, với hình ảnh thác nước chảy mạnh mẽ, ồ ạt, nhìn trông không có vẻ Bình An nào.

Thế rồi, tất cả những người theo dõi ai ai cũng chọn bức tranh thứ nhất. Khi nghe đến khúc này, tôi hoàn toàn đồng tình ấy vậy chú tôi mới kể tiếp câu chuyện.

Nhà vua thì lại quyết định treo thưởng cho họa sĩ vẽ bức tranh thứ hai, nhà vua đã liền giải thích trước sự ngỡ ngàng của bao người. Nhà vua liền chỉ vào một bụi cây nhỏ đang lớn lên giữa khe đá phía sau thác nước, mà trong bụi cây đó có con chim mẹ vẫn đang làm tổ và ấp trứng trước âm thanh ồ ạt và nước chảy mạnh mẽ của thác nước :”Mọi người thấy đấy, mặc dù thác nước chảy giận dữ, ồ ạt thế nhưng con chim mẹ vẫn cứ Bình An thoải mái ngồi ấp trứng. Và điều ta muốn nói tới cho mọi người hiểu sự Bình An không có nghĩa là một cuộc sống không có sự ồn ào, lo lắng hay công việc nặng nhọc. Bình an có nghĩa là dù sống giữa tất cả những điều đó nhưng ta vẫn giữa được một tâm hồn bình lặng cho chính mình”.

Đến khi nghe hết câu chuyện tôi mới hiểu ra, ý nghĩa phong thủy mà chính bức tranh Sơn Thủy này đem lại là gì. Những ý nghĩa phong thủy trên từng bức tranh gốm sứ không thể hiện hết từ những hình ảnh, mà nó thể hiện ẩn ý trên từng nét vẽ của bức tranh.

Chú tôi là người rất am hiểu về phong thủy trên mỗi bức tranh gốm sứ, cùng với những câu chuyện khá là ý nghĩa. Tôi vẫn thường hay đến nhà chú chơi, và lại sẽ còn rất nhiều câu chuyện về những bức tranh gốm hay để kể cho các bạn nghe.