Quy trình để tạo ra những sản phẩm gốm chất lượng nhất

Để làm ra một sản phẩm gốm sứ chất lượng, người thợ gốm phải trải qua rất nhiều quy trình từ chọn đất, tạo hình, trang trí, tráng men cho đến nung. Vậy cụ thể các quy trình đó như thế nào, hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây nhé.

• Mua bộ ấm chén bát tràng uy tín chất lượng và giá hợp lý
• Nét tinh tế của bộ ấm chén được nghệ nhân Bát Tràng nặn thủ công
• Chọn màu hợp phong thủy cho bộ ấm chén bát tràng

Thông thường, quy trình sản xuất gốm sứ bao gồm 5 công đoạn chính: Chọn đất, tạo hình, hoa văn trang trí, tráng men, nung. Tuy nhiên, ở cùng công đoạn lại được thực hiện khác nhau tùy theo từng trình độ tay nghề.

Bước 1. Khâu làm đất (còn gọi là thấu đất)

Bước chọn đất rất quan trọng, phải chọn đất sét và đất cao lanh loại tốt. Sau đó, sàng lọc tinh luyện đất qua nhiều công đoạn để lấy được đất tốt nhất vào sử dụng làm gốm. Bởi đất sét khi khai thác thường bị rắn nên phải tưới nước cho no rồi dùng mai thái mỏng. Bước này sẽ loại bỏ tạp chất; dùng chân nhào thật kỹ rồi đắp thành từng đống lớn; thái đi thái lại nhiều lần tạo nên đất có độ mịn, dẻo (công đoạn này gọi là luyện đất hay thấu đất)

Bước 2. Tạo hình sản phẩm gốm (còn gọi là chuốt gốm)

– Tạo hình bằng phương pháp đắp nặn bằng tay:

Kỹ thuật nặn bằng tay được thể hiện rõ ở các con kê; đỉnh gốm, bao nung, lon, vại, các loại linh thú, tượng…

– Tạo hình trên bàn xoay:

Đất sau khi được luyện kỹ vừa, có độ dẻo sẽ được nặn thành dây dài to bằng cổ tay. Tiếp theo, người thợ chuốt ngắt từng đoạn, khoanh trũng giữa bàn xoay, chân phải đạp bàn, hai tay chuốt. Phương pháp này không cho ra sản phẩm theo khuôn mẫu nhất định, mọi sản phẩm to, nhỏ, dày, mỏng đều do hai bàn tay điều khiển, kích thước từng cỡ do mực mắt, có sai lệch nhưng không đáng kể.

Tạo hình bằng bàn xoay, thường dùng để sản xuất những sản phẩm gốm có kích thước lớn như: Chum sành ngâm rượu, lọ, bình, âu…

– Tạo hình bằng khuôn:

Phương pháp tạo hình bằng khuôn thường dùng để sản xuất các loại sản phẩm có khối lượng lớn của các sản phẩm gốm sứ gia dụng, đĩa, chén, cốc ly...

Bước 3. Trang trí hoa văn

Hoa văn trên đồ gốm sứ rất đa dạng và phong phú với nhiều kiểu trang trí:

– Vẽ trên gốm: Người thợ sẽ dùng bút lông vẽ trực tiếp trên nền mộc các hoa văn hoạ tiết. Ở bước này, yêu cầu người thợ vẽ gốm phải có tay nghề cao để vẽ được họa tiết hài hoà với dáng gốm, điêu luyện và tinh xảo.

Sản phẩm gốm sau khi tráng men rồi trang trí hoa văn được gọi là vẽ trên men. Trang trí hoa văn trước rồi tráng men sau gọi là vẽ dưới men.

– Cắt gọt và khắc vạch sản phẩm gốm

Sản phẩm gốm sau khi chuốt xong được phơi nắng, khi nào đất se cứng thì tiến hành sửa, gọt, cạo nhẵn…theo nhu cầu. Ở bước này, các chi tiết khác như: quai, tai hoặc trang trí các hình động vật nổi, hoa lá…đều được thực hiện.

Khắc vạch là phương pháp trang trí hoa văn chủ yếu, khắc vạch trực tiếp lên sản phẩm rồi đem nung.

– In hoa văn bằng khuôn:

Một số sản phẩm gốm có hoa văn khắc chìm vào xương gốm được thực hiện bằng phương pháp in khuôn.

Bước 4. Tráng men

Sau khi sản phẩm được hoàn thành ở những bước trên thì người thợ gốm có thể nung sơ bộ sản phẩm ở nhiệt độ thấp rồi sau đó mới đem tráng men hoặc dùng ngay sản phẩm mộc hoàn chỉnh đó trực tiếp tráng men lên trên rồi mới nung.

Kĩ thuật tráng men thông dụng nhất là hình thức láng men ngoài sản phẩm, gọi là “kìm men”, và khó hơn cả là hình thức “quay men” và “đúc men”.

– Sửa hàng men

Người thợ gốm tiến hành tu chỉnh lại sản phẩm lần cuối trước khi đưa vào lò nung. Trước hết phải xem kĩ từng sản phẩm một xem có chỗ nào khuyết men thì phải bôi quệt men vào các vị trí ấy. Sau đó họ tiến hành “cắt dò”. Tức cạo bỏ những chỗ dư thừa men, công việc này gọi là “sửa hàng men”.

Bước 5. Nung đốt sản phẩm gốm

Đây được đánh giá là công đoạn quan trọng quyết định sự thành công hay thất bại của một mẻ gốm. Có nhiều loại lò được sử dụng, phổ biến là lò cóc và lò bầu, gần đây là lò hộp. Củi, than cám, hay gas là những nhiên liệu dùng để nung gốm. Mỗi loại gốm có nhiệt đun và thời gian đun khác nhau: gốm sành nâu nung ở nhiệt độ từ 11000-1200 độ C, gốm sành xốp từ 1200 – 1250 độ C, gốm sành trắng từ 1250-1280 độ C và đồ sứ như ấm chén uống trà từ 1280 – 1350 độ C, gốm đất nung ở nhiệt độ từ 600 – 900 độ C.

Trên đây là bài viết về “5 bước để tạo ra những sản phẩm gốm chất lượng nhất”. Hi vọng đây sẽ là thông tin hữu ích cho bạn trong việc tìm hiểu các các sản phẩm gốm sứ Bát Tràng.

Gốm sứ Bảo Khánh tổng hợp